FT: Lạm phát có thể “ăn mòn” lợi thế chi phí lao động của Việt Nam
Ngoài ra, độ tuổi trung bình của lao động Việt Nam cũng đang tăng lên, một yếu tố hết sức bất lợi.
Mức lương tăng cao có thể khiến nhiều công ty sản xuất và chính phủ Trung Quốc lo lắng thế nhưng với người như anh Ngô Trường Chinh tại Việt Nam, đó thực là điều tuyệt vời.
Gần đây, ông Chinh đã lên làm quản lý chất lượng tại một nhà máy mà XP Power, công ty sản xuất linh kiện điện tử tại Anh, mới mở ở tỉnh Bình Dương, một tỉnh quy tụ nhiều khu công nghiệp gần thành phố Hồ Chí Minh.
Ông Chinh nói: “Chi phí lao động tại Việt Nam thấp hơn nhưng kỹ năng của người lao động vẫn tốt. Đó là lý do tại sao các công ty sản xuất đang đầu tư vào Việt Nam.”
XP Power chỉ là một trong số nhiều công ty sản xuất cố gắng đang cố gắng đa dạng hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc để tận dụng lợi thế lương lao động thấp và giảm thiểu rủi ro từ việc tập trung quá nhiều vào một địa điểm sản xuất – mối nguy hại mà các công ty sản xuất đã quá thấm thía sau trận lụt tại Thái Lan; sóng thần và động đất tại Nhật năm 2011.
Với lực lượng lao động giàu kinh nghiệm, chuỗi cung ứng phát triển trình độ cao và có quy mô lớn, rất ít người tin rằng vị thế công xưởng thế giới của Trung Quốc chịu đe dọa.
Thế nhưng lương lao động Trung Quốc tăng ngày một cao đã khiến hàng loạt công ty sản xuất buộc phải tính đến chuyển sang nước có chi phí lao động thấp hơn như Bangladesh, Indonexia hay Việt Nam.
Công nhân có tay nghề ở Việt Nam thường nhận được mức lương khoảng từ 100 đến 150USD/tháng so với mức lương 300USD/tháng ở trung tâm sản xuất các tỉnh phía Nam Trung Quốc. Và dù cơ sở hạ tầng tại Việt Nam không thể sánh được với Trung Quốc, các quản lý nhà máy khẳng định họ có thể đối đầu với tình trạng cắt điện và chậm trễ tại một số khu cảng chưa mấy phát triển ở Trung Quốc.
Mỗi năm, Việt Nam xuất khẩu hàng tỷ USD hàng hóa như giầy, quần áo và đồ gỗ sang châu Âu và Mỹ. Năm 2010, Việt Nam vượt Trung Quốc để trở thành nơi sản xuất nhiều sản phẩm nhất cho thương hiệu Nike.
Việc hàng loạt công ty nước ngoài như XP Power, chuyên sản xuất hàng hóa công nghiệp, sẽ có thể coi như phép thử về việc liệu Việt Nam có đủ nhân lực và cơ sở hạ tầng cần thiết để thu hút thêm nhiều công ty sản xuất sản phẩm giá trị gia tăng có công nghệ cao.
Đã có một số tên tuổi nổi tiếng đi đầu như Intel, Samsung, Nokia.
Ông S. Kesavan, người đứng đầu Jabil Circuit, một công ty sản xuất thiết bị điện tử, nhận xét: “Năng suất lao động tại Việt Nam thấp hơn nhiều so với Trung Quốc. Thế nhưng chi phí tại Trung Quốc leo cao khiến chúng tôi phải chuyển địa điểm để có thể cạnh tranh tốt hơn.”
Ông Jabil có kế hoạch mở rộng lực lượng lao động tại nhà máy ở thành phố Hồ Chí Minh từ 1 nghìn lao động lên 3 nghìn lao động trong 2 năm tới.
Thế nhưng trong khi lạm phát đang tăng cao, ngay cả sau khi đã hạ nhiệt trong tháng 2/2012, lợi thế chi phí thấp của Việt Nam sẽ không thể kéo dài mãi. Độ tuổi lao động trung bình của lao động Việt Nam khoảng 27,4 tuổi, thấp hơn mức 35,2 tuổi của lao động Trung Quốc, nhưng thực tế lao động Việt Nam đang già đi từng ngày (theo nhận định của McKinsey, một công ty tư vấn. Sự phân chia nhân khẩu học của Việt Nam đang thay đổi.
Các chuyên gia phân tích khẳng định Việt Nam cần giảm sự phụ thuộc vào mô hình sản xuất chi phí thấp để giảm biến động kinh tế và thực hiện lời hứa về tăng trưởng kinh tế.
Nhiều công ty sản xuất đang phàn nàn về tình trạng thiếu lao động. McKinsey khẳng định Việt Nam cần tăng được năng suất lao động khoảng hơn 50% mới bù lại được việc lực lượng lao động tăng trưởng chậm lại nếu muốn tăng trưởng kinh tế hàng năm khoảng từ 7 – 8%/năm từ nay đến năm 2020.
Công ty ScanCom International, một trong những công ty xuất khẩu sản phẩm gỗ sử dụng ngoài trời hàng đầu thế giới, đang cố gắng tăng cao chuỗi giá trị tại Việt Nam. Sản lượng bình quân tính trên mỗi người lao động trong số 4 nghìn công nhân tại nhà máy ở Bình Dương đã tăng được gấp đôi, biến được phế thải thành sản phẩm mới và cải thiện hoạt động đào tạo. Công ty muốn tăng gấp đôi năng suất lao động trong 2 năm tới bằng cách trang bị thêm máy móc hiện đại, ví như máy khoan có thể làm công việc của khoảng 50 người dưới sự giám sát của chỉ 1 người.
Ông khẳng định: “Nếu Việt Nam hấp dẫn công ty nước ngoài chỉ bằng lương, các công ty sẽ sớm chuyển sang Campuchia hay Myanmar.”
Ngọc Diệp
Theo TTVN/FT